blog

Slaap! 

Een van de interessantste boeken die ik de afgelopen maanden las, was Why we sleep van neurowetenschapper Matthew Walker. Overduidelijk toont hij de waarde van slaap aan, maar ook de gevolgen van tekort aan slaap. De medische wereld wordt niet bepaald gespaard, waar hij aantoont dat de vanouds stoere houding ‘wie heeft er nou slaap nodig’ aantoonbaar leidt tot meer fouten. Hoewel de individuele behoefte aan slaap sterk varieert, zorgt minder dan zes uur slapen vrijwel altijd voor een tekort aan non-REM-slaap en daarmee geheugenstoornissen. Minder dan vijf uur slapen verhoogt de kans op ongevallen met een factor 3, minder dan vier uur met een factor meer dan 10! Voor nog meer superinteressante feiten over slaap kan ik het boek van harte aanbevelen.

Compensatie

Achteloos merkte mijn aios deze week op, na een kort nachtje aansluitend op een werkdag van vijftien uur, dat ze het de dag erna toch wel moeilijker vond om zich te concentreren. Nu is het zo dat aiossen nog de mogelijkheid hebben om een dag te compenseren na een dienst, maar voor de gemiddelde praktijkhoudende huisarts is dat meestal niet weggelegd. Ik hoor u denken: maar waar een wil is, is een weg. En dat is ook vaak mijn motto. Toch kunnen we niet ontkennen dat een vol bord waar je de inhoud iets van opzij schuift, leidt tot knoeien op het tafelkleed. Met andere woorden: compenseren kan alleen als het takenpakket die ruimte ook biedt. En met huisartstekorten, extra coronadiensten, GGD’s die inmiddels hun werk niet meer aan kunnen, ggz-instellingen die wachttijden van een halfjaar kennen, specialisten die de verantwoordelijkheid na ontslag versneld bij de huisarts neerleggen, wachttijden voor ouderenzorg, jeugdzorg en vele andere problemen die uiteindelijk toch druk op de praktijk veroorzaken, zie ik die ruimte voorlopig nog niet. Aan de bak dus maar, onder het motto: niet lullen maar poetsen. Wir schaffen das!

Schaffen

Nou schaffen wir das nicht meer als we de druk maar op blijven voeren. En met name die slaap is wel een dingetje. Een goedkoper en effectiever preventief middel ken ik eigenlijk niet. Met de kennis van Matthew Walker kan ik het alleen maar méér aanraden! We zullen niet de enige beroepsgroep zijn die lijden onder stress en slaapgebrek, maar we zouden als dokters eigenlijk beter moeten weten. Recentelijk gingen in onze regio stemmen op om de avonddienst een halfuur later te laten beginnen en een halfuur later te laten eindigen. Daar zijn uiteraard goede redenen voor, maar de consequentie is heel concreet dat de hoeveelheid slaap tussen een nog wat uitgerektere dag van zestien uur en de volgende dagdienst, een half uur korter wordt. Richting die vier of vijf uur, met die meer dan tienmaal verhoogde kans op ongevallen. Moeten we dat onze patiënten aandoen? 

Superhelden

Natúúrlijk zijn we superhelden. Natúúrlijk kunnen wíj dat allemaal wel aan. Natúúrlijk poetsen we liever dan dat we lullen. Natúúrlijk schaffen wir das ook wel wieder. Terwijl ik ondertussen een ouwe kraker op zet, van Warren Zevon (I’ll sleep when I’m dead), pak ik Matthew Walker’s Why we sleep er nog maar eens bij. Slaap meer, en lees dat boek!